نامگذاری به عبدالحسین آیا شرک است

آیا نامگذاری فرزند به عبد الحسین و امثال آن شرک است؟

پاسخ

محمد بن عبدالوهاب و تابعین او از وهابیت، نامگذاری بچه به عبدالمحمد و عبدالحسین و امثال آن را شرک می‌دانند.[۱] ولی این نظر بر خلاف آیات قران و روایت پیامبر(ص) و روش صحابه و علمای اهل سنت است.

۱. قرآن

قرآن در جاهایی عبد بودن را به غیر خدا نیزاضافه کرده است و افرادی را عبد افراد دیگر خوانده است. عبد بودن دو قسم است، یکی تکوینی، که ملاک آن؛ خالق بودن و مالکیت تکوینی است، که در این بعد همه مخلوقات عبد خدا هستند و هرکس عبد بودن به این معنا را به غیر خدا اضافه کند؛ مشرک خواهد بود. قسم دوم؛ عبدبودن قانونی و تشریعی و اعتباری است؛ که معیار آن فقط لزوم تبعیت است. در این مورد اضافه کردن عبد به غیر خدا جایز است. ودلیل آن آیات قرآن می‌باشد؛ که در اینجا به برخی از این آیات اشاره می‌شود:

۱- قرآن مردم را به دو صنف تقسیم می‌کند، حر و عبد؛ «الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ»[۲]؛ در این آیه مقصود از عبد چیست؟ شکی نیست که منظور از عبد، عبد تکوینی نیست؛ چون عبودیت تکوینی شامل همه مردم است نه برخی از آنها. بلکه منظور عبد افراد دیگر، و به معنای عبد تشریعی است.

۲- در آیه دیگر می‌فرماید:«وَ أَنْكِحُوا الْأَیامى‏ مِنْكُمْ وَ الصَّالِحِینَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُمْ»[۳]  منظور از این عبد که به غیر خدا هم اضافه شده چیزی غیر از عبودیت تشریعی و قانونی نیست.

با در نظر گرفتن این آیات می‌فهمیم که رمزعبودیت تشریعی؛ همان طاعت وتبعیت محض است، چنانکه عبد همیشه مطیع مولاست. کسانیکه فرزندان خود را «عبدالنبی» و«عبدالحسین» می‌نامند؛ منظورشان همان عبودیت قانونی است، که فرزند خود را در مقابل اوامر و نواهی ایشان مانند عبد قرار می‌دهند. واین موافق آیه «أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ»[۴] است که شخص فرزند خود را مطیع کامل پیامبر(ص) و اولی‌الامر می‌داند. پس حکم ابن عبدالوهاب به شرک بودن این نامگذاری بر خلاف آیات قرآن می‌باشد.

روایات
علمای اسلام از صدر اسلام تاکنون؛ در کتب خود بابی با عنوان کتاب العتق و امثال آن دارند.[۵] که احکام «عبد» را در آن بیان کرده‌اند؛  که منظور از این «عبد»؛ عبدبودنشان نسبت به افراد دیگر و عبودیت قانونی و تشریعی است.  پس هر عبودیتی به معنای عبودیت در مقابل الوهیت نیست.

اسم صحابه

از طرفی اسم برخی از صحابه « عبد عمرو بن یزید، عبد عوف بن عبد الحارث، عبد قیس بن لأی، عبد المسیح النجرانی»[۶] وامثال آن است که اگر این تسمیه؛ آن هم بدون قصد حقیقت عبودیت، موجب شرک بود،[۷] این صحابه، همه مشرک خواهند بود. البته در مورد اشخاصی مثل عبد شمس، -که یادآور عبودیت برای چیزهایی است که در جاهلیت پرستش می‌شدند.-  وارد شده که پیامبر(ص) اسمش را به عبدالله تغییر دادند ولی اسم برخی دیگر را تغییر ندادند؛ مثل مواردی که ذکر شد.

فتاوای اهل سنت

۱. احمد بن حمزه الرملی، المشهور بالشافعی الصغیر

«وكذا عبد الكعبة أو الدار أو علی أو الحسن لإیهام التشریك ومثله عبد النبی على ما قاله الأكثرون والأوجه جوازه لا سیما عند إرادة النسبة له  صلى الله علیه وسلم» (نهایة المحتاج للشافعی الصغیر، ج ۸ ص ۱۴۸ ط دار الفکر بیروت ۱۴۰۴ .)

۲. الدمیاطی

«قوله وكذا عبد النبی   أی وكذا یحرم التسمیة بعبد النبی أی لإیهام التشریك أی أن النبی شریك الله فی كونه له عبید وما ذكر من التحریم هو معتمد ابن حجر أما معتمد الرملی فالجواز وعبارته ومثله عبد النبی على ما قاله الأكثرون والأوجه جوازه لا سیما عند إرادة النسبة له  صلى الله علیه وسلم» (إعانة الطالبین للدمیاطی ج۲  ص ۳۳۷ ط دار الفکر بیروت.)

۳. شرح كتاب الفقه الأكبر ص ۳۱۶

أما ما اشتهر من التسمیة بعبد النبی فظاهره كفر إلا إن أراد بالعبد المملوك.

مشاهیر اهل سنت که نامشان  عبدالنبی و مانند آن بوده است:

۱- الشیخ عبد النبی المغربی المالكی الشیخ الإمام العلامة الحجة القدوة الفهامة مفتی السادة المالكیة بدمشق

۲- عبد المطلب بن ربیعة ابن الحارث بن عبد المطلب بن هاشم الهاشمی له  صحبة … وقال شباب توفی عبد المطلب فی دولة یزید وقال الطبرانی توفی سنة إحدى وستین قلت له بدمشق دار كبیرة والله أعلم

۳- القاضی عبد النبی الأحمد نجری من رجال المائة الثانیة عشرة صاحب جامع العلوم الملقب بدستور العلماء

۴- الشیخ عبد النبی بن جماعة

۵- عبد قیس بن لأی بن عصیم من الصحابة الذین شهدوا أحدا

۶- عبد النبی الخلیلی أروی

۷- الإمام العارف صفی الدین أحمد بن محمد بن یونس المدعو عبد النبی القشاشی المقدسی

۸- العلامة المففنن الصالح الشیخ عبد النبی الصدر شیدا

۹- عبد النبی بن محمد بن عبد النبی المغربی ثم الدمشقی المالكی

۱۰- فخر الزمان عبد النبی ابن خلف القزوینی

۱۱- ومحمد عبد الرسول الهندی

۱۲- عبد المطلب بن الفضل بن عبد المطلب الهاشمی الحلبی

۱۳- عبد المطلب بن عبد القاهر بن محمد الماکسینی زین العابدین الشافعی

۱۴- عبد قیس النکری البصری من الرواة من ابن سیرین

۱۵- محمد ابن عبد الرسول المدنى عالم مکة

پی نوشت:
[۱] – کتاب التوحید، محمد بن عبدالوهاب، باب ۴۹
[۲] – بقره ۱۷۸
[۳] – نور ۳۲
[۴] – النساء ۵۹
[۵] – صحیح بخاری، ج۳ ص۱۴۳ (کتاب العتق)
[۶] – الاصابه، ج۴ ص۳۱۶
[۷] – چنانکه محمد بن عبد الوهاب می‌گوید بدون قصد نیز شرک است. (کتاب التوحید، باب ۴۹)

الوهابیه/.

---

منبع: هدانا