آیا امامت موروثی بود؟

ارثی بودن به معنای آن است كه به دور از هر گونه معیار اساسی و صحیح، حكومت از كسی به خاندان وی منتقل شود. در بسیاری از نظام های شاهنشاهی و سلطنتی این شیوه حكمفرما است و بر اساس آن صلاحیت های لازم جهت اداره جامعه و حكومت، به كلی از نظر دور مانده و باقی ماندن قدرت و سلطنت در یك خانواده، اصل حاكم بر همه ارزش ها و معیارها تلقّی می شود.
بدیهی است ارثی بودن به این معنا از نظر منطقی كاملاً نادرست و باطل می باشد. بهترین گواه بر بطلان این روش، نظام های موروثی حاكم بر جهان در طول تاریخ است كه موجب سقوط و انحطاطات بسیاری گردیده است.
بررسی معیارهای اساسی امامت و رهبری در اسلام به خوبی نشان می دهد كه اساساً اسلام با نظام موروثی كاملاً در تظاد و چالش است و به هیچ وجه چنین شیوه ای را بر نمی تابد. یكی از اهداف امام حسین(ع) از قیام خود، مبارزه با همین شیوه و تفكر بوده است.

مسئله امامت و نبوّت كه امری بسیار خطیر و با اهمیت است، شرایط و لوازم متعددی دارد كه علاوه بر شرافت معنوی، طهارت پدران و مادران را نیز لازم دارد. و به همین دلیل است که نسل امامت، متصل بوده، تا هر امام، از طهارت ارحام و اصلاب، و شرافت اجداد نیز برخوردار باشد. اما همان گونه که می دانیم، این شرافت تنها معیار نبوده، تا جایی که شرافت آباء فرزند نوح، برای او فایده ای ندارد و عمل زشت او، او را از خاندان نوح بودن نیز بیرون می کند. و معیار اساسی، عصمت و دور بودن از هر گونه آلودگی است که امری اختیاری بوده و باید توسط خود امام، مراعات شود.

و خدای متعال است که با علم مطلق خود می داند، چه فردی این عصمت را حفظ کرده و شخصی را برگزیده و به او جایگاه پیشوایی می دهد:«اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ؛[انعام/۱۲۴] خداوند آگاهتر است كه رسالت خویش را كجا قرار دهد!»

و تعیین امام فقط و فقط با انتخاب خدای متعال صورت می گیرد و این انتخاب الهی است که توسط امام قبلی یا پیامبر اعلام می شود. به همین خاطر است که می بینیم، از بین فرزندان یک امام، تنها یکی از آنها انتخاب می شود که ممکن است بزرگترین فرزند نیز نباشد.

---

منبع : شهرسوال